Grimbergen

3 oktober 2024

15

mei

De Geschiedenis van de Sint-Servaasbasiliek in Grimbergen

De Sint-Servaasbasiliek is een barokkerk gelegen in Grimbergen, Vlaams-Brabant, België. Deze kerk, die deel uitmaakt van de norbertijnerabdij van Grimbergen, staat bekend als een van de mooiste barokkerken in de Lage Landen. De bouw van de abdijkerk begon in 1660 onder het abbatiaat van Carolus Fernandez de Velasco, volgens de plannen van de norbertijn Gilbertus van Zinnik. De kerk werd gebouwd in een triomfantelijke barokstijl, kenmerkend voor de geest van het Concilie van Trente en de Katholieke Reformatie. In 1700 was de bouw zover gevorderd dat de kerk kon worden ingewijd.

De kerk heeft een lang priesterkoor met toren, een transept met halfrond gesloten armen en een schip dat uit twee traveeën bestaat. Hoewel oorspronkelijk gepland voor een langer schip, werd een voorlopige muur geplaatst die de bouw voortijdig beëindigde. De kruising van de kerk wordt bekroond door een koepeltoren. Op 8 december 1999, tijdens het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, werd aan de kerk de eretitel van basiliek verleend. Naast abdijkerk dient de Sint-Servaasbasiliek ook als parochiekerk.

Een basiliek is een eretitel die door de paus wordt toegekend aan kerken van bijzondere betekenis vanwege hun historische, architectonische of spirituele waarde. Er zijn twee typen basilieken: "basilica maior", de grootste en belangrijkste kerken, en "basilica minor", kerken van aanzienlijke, maar minder grote betekenis. Basilieken onderscheiden zich door hun langwerpige grondplan en vaak meerdere beuken, waarvan de middelste meestal hoger is en voor bovenverlichting zorgt.

De geschiedenis van de abdij van Grimbergen gaat terug tot de jaren 1126-1128, toen de Berthouts, de heren van het 'Land van Grimbergen', een kloosterkerk oprichtten en Norbertus van Antwerpen vroegen enkele volgelingen te sturen. Kort na de oprichting van de abdij ontstonden conflicten tussen de Berthouts en de hertogen van Leuven en Brabant, wat leidde tot de Grimbergse oorlogen (1139-1159) en de verwoesting van de abdij.

De abdij kende herhaalde perioden van vernieling en heropbouw, zoals tijdens de Beeldenstorm in 1566 en de Franse Revolutie in 1796. Na de Franse Revolutie werden de kloosterlingen verjaagd en de gebouwen geplunderd en deels gesloopt. In 1831 nam prior Luckx het initiatief om het kloosterleven in Grimbergen te herstarten. Jan Baptist Van den Berghe werd in 1834 de eerste prior na de Franse Revolutie. De abdij werd langzaam heropgebouwd en breidde zich uit.

In de jaren 1960 werd naast de abdij de Volkssterrenwacht Mira opgericht, de eerste volkssterrenwacht van België. Tegen het einde van de 20e eeuw werd een vleugel aan het abdijcomplex toegevoegd voor diverse bijeenkomsten en studiedagen.

De Sint-Servaasbasiliek blijft een belangrijk religieus en historisch monument in de regio, met zijn harmonieuze architectuur en rijke geschiedenis, die de veerkracht en toewijding van de norbertijnergemeenschap door de eeuwen heen weerspiegelt.

Ligging:

Kerkplein 9, 1850 Grimbergen